چرا گاهی در روابط احساس بیارزشی میکنیم؟
احساس بیارزشی در روابط، تجربهای دردناک و رایج است که میتواند به کیفیت زندگی و سلامت روان ما آسیب برساند. این احساس اغلب ناشی از عوامل مختلفی است که در این پست به بررسی ۱۵ مورد از آنها میپردازیم:
درک این عوامل، اولین قدم برای مقابله با این احساسات و ساختن روابط سالمتر و رضایتبخشتر است.
- ✳️
اعتماد به نفس پایین:
وقتی خودمان را به اندازه کافی دوست نداریم و ارزش قائل نیستیم، احتمال اینکه در روابطمان احساس بیارزشی کنیم، بیشتر میشود. - ✳️
مقایسه خود با دیگران:
مقایسه مداوم زندگی و روابط خود با دیگران، مخصوصا در شبکههای اجتماعی، میتواند حسادت، نارضایتی و احساس کمبود را تشدید کند. - ✳️
ترس از طرد شدن:
اگر از طرد شدن توسط شریک عاطفی یا دوستان خود میترسیم، ممکن است رفتارهایی از خود نشان دهیم که به احساس بیارزشی منجر شوند. - ✳️
تجربیات آسیبزا در گذشته:
تجربیات آسیبزا مانند سوء استفاده، غفلت یا خیانت در روابط قبلی میتوانند اعتماد به نفس و احساس ارزشمندی ما را خدشهدار کنند. - ✳️
انتظارات غیر واقعبینانه:
داشتن انتظارات غیر واقعبینانه از خود، دیگران و روابط میتواند منجر به ناامیدی و احساس نارضایتی شود. - ✳️
نادیده گرفتن نیازهای خود:
وقتی نیازهای خود را نادیده میگیریم و همیشه در تلاش برای راضی نگه داشتن دیگران هستیم، به تدریج احساس بیاهمیتی میکنیم. - ✳️
عدم برقراری ارتباط موثر:
ناتوانی در بیان احساسات و نیازها به طور واضح و با صداقت میتواند منجر به سوء تفاهم و احساس نادیده گرفته شدن شود. - ✳️
قرار گرفتن در روابط ناسالم:
روابطی که در آن توهین، تحقیر، کنترل یا خشونت وجود دارد، به طور قطع به احساس بیارزشی منجر میشوند. - ✳️
عدم دریافت قدردانی:
اگر در رابطهمان احساس کنیم که تلاشها و فداکاریهای ما دیده نمیشود و قدردانی نمیشود، ممکن است احساس بیارزشی کنیم. -
1. عدم قدردانی از سوی طرف مقابل
یکی از دلایل اصلی احساس بیارزشی در روابط، عدم قدردانی از سوی طرف مقابل است. وقتی تلاشها، محبتها و فداکاریهای شما نادیده گرفته شوند یا مورد قدردانی قرار نگیرند، به تدریج احساس میکنید که ارزشی برای فرد مقابل ندارید.
این عدم قدردانی میتواند به شکلهای مختلفی بروز کند، از جمله عدم تشکر زبانی، عدم توجه به نیازهای شما، یا بیاعتنایی به موفقیتها و دستاوردهای شما.
وقتی به طور مداوم احساس کنید که زحمات شما دیده نمیشود، این احساس کمارزشی تقویت شده و بر عزت نفس شما تاثیر منفی میگذارد.
به خاطر داشته باشید که قدردانی کلامی و عملی، سوختِ یک رابطه سالم است.
اگر در رابطه خود کمبود قدردانی را حس میکنید، بهتر است این موضوع را با طرف مقابل در میان بگذارید.
صحبت کردن با صداقت و بیان نیازها، گامی مهم در بهبود رابطه و افزایش احساس ارزشمندی است.
2. انتقاد مداوم و تخریب کننده
انتقاد سازنده میتواند به رشد و بهبود فردی کمک کند، اما انتقاد مداوم و تخریبکننده، به شدت بر احساس ارزشمندی افراد تاثیر منفی میگذارد. وقتی دائماً مورد انتقاد قرار میگیرید، به تدریج باور میکنید که نقصهای زیادی دارید و به اندازه کافی خوب نیستید.
این نوع انتقادها معمولاً همراه با سرزنش، تحقیر و توهین هستند و هدف آنها تخریب شخصیت فرد است، نه کمک به او برای بهتر شدن.
در چنین شرایطی، احساس بیارزشی و ناامنی به مرور زمان در شما ریشه میدواند و اعتماد به نفستان را از بین میبرد.
اگر در رابطهای هستید که دائماً مورد انتقاد قرار میگیرید، باید به فکر حفظ سلامت روان خود باشید و در صورت نیاز، از یک متخصص کمک بگیرید.
مرز بین انتقاد سازنده و مخرب را مشخص کنید.
ارزش خود را بدانید و اجازه ندهید کسی با انتقادهای بیجا، آن را خدشه دار کند.
3. مقایسه شدن با دیگران
مقایسه شدن با دیگران، چه در ظاهر، چه در موفقیتها و چه در روابط، یکی از مخربترین رفتارهایی است که میتواند احساس بیارزشی را در افراد تقویت کند. وقتی شریک عاطفی شما دائماً شما را با افراد دیگر مقایسه میکند، این پیام را به شما منتقل میکند که به اندازه کافی خوب نیستید و نمیتوانید انتظارات او را برآورده کنید.
این مقایسهها معمولاً غیرمنصفانه و غیرواقعی هستند، زیرا هر فرد دارای نقاط قوت و ضعف منحصر به فرد خود است و شرایط زندگی متفاوتی دارد.
وقتی دائماً با دیگران مقایسه میشوید، احساس حسادت، خشم و ناامیدی در شما ایجاد میشود و اعتماد به نفس خود را از دست میدهید.
تمرکز خود را بر روی نقاط قوت خود قرار دهید و برای رسیدن به اهدافتان تلاش کنید.
ارزش خود را در وجود خودتان جستجو کنید، نه در مقایسه با دیگران.
4. نادیده گرفته شدن نیازها و خواستهها
در یک رابطه سالم، نیازها و خواستههای هر دو طرف باید مورد توجه قرار گیرند. وقتی نیازهای شما به طور مداوم نادیده گرفته میشوند و به خواستههایتان اهمیتی داده نمیشود، احساس میکنید که ارزشی برای طرف مقابل ندارید و به نیازهای شما اهمیت داده نمیشود.
این نادیده گرفته شدن میتواند به شکلهای مختلفی بروز کند، از جمله عدم توجه به احساسات شما، عدم حمایت از شما در مواقع سخت، یا بیاعتنایی به علایق و سرگرمیهای شما.
وقتی احساس میکنید که نیازهای شما در رابطه برآورده نمیشوند، به تدریج احساس تنهایی، ناامیدی و بیارزشی میکنید.
اگر طرف مقابل تمایلی به شنیدن و برآورده کردن نیازهای شما ندارد، باید در مورد ادامه رابطه خود تجدید نظر کنید.
اولین قدم در برآورده کردن نیازها، شناخت آنهاست.
به نیازهای خود احترام بگذارید و از بیان آنها نترسید.
5. عدم حمایت عاطفی
حمایت عاطفی یکی از پایههای اصلی یک رابطه سالم است. وقتی در مواقع سخت و دشوار، حمایت عاطفی از طرف شریک عاطفی خود دریافت نمیکنید، احساس تنهایی، ناامیدی و بیارزشی میکنید.
این عدم حمایت میتواند به شکلهای مختلفی بروز کند، از جمله عدم همدلی با شما در مواقع غم و اندوه، عدم تشویق شما در زمان تلاش برای رسیدن به اهداف، یا عدم حضور در کنار شما در زمانهای بحرانی.
